Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar de website van Parochiefederatie Meerssen
http://www.parochieclustermeerssen.nl/
Kerkelijke zangtraditie in de Basiliek van Meerssen.
De geschiedenis van het kerkelijk zangkoor in de Meerssener Basiliek kent een rijk en interessant verleden.
In 1832 werd in de oudste kerk van Meerssen het fundament gelegd voor de opluistering van de eredienst door kerkgezang in koorvorm.
In 2018 bestond het Basilicakoor als gemengd kerkelijk zangkoor 50 jaar.
Het ontstaan en de hedendaagse koorcontext van het Basilicakoor Meerssen kunnen met name worden verklaard vanuit historische ontwikkelingslijnen welke hier worden toegelicht.
1832-1872
1832 - 1872: Oprichting van een 'kerkezank'
In 1661 kwam Meerssen onder de macht der Staten-Generaal. Deze bepaalde dat de protestanten tegelijk met de katholieken hun godsdienst mochten belijden in dezelfde kerk (z.g. simultaneum). Van 1673 tot 1678 was de kerk weer 'katholiek'. In 1678 werd het simultaneum weer hersteld. Dat duurde tot 1835 toen de protestanten de beschikking kregen over een eigen kerkgebouw in Meerssen.
Na de opheffing van het eertijdse simultaneum werd de kerk weer bestemd en in gebruik genomen voor de katholieke erediensten.
Met veel enthousiasme werd in 1832 besloten tot het oprichten van een 'kerkezank' met uitsluitend mannelijke leden. 40 Jaar later waren de enthousiaste jongelingen van 1832 echter oudere mannen geworden en wilde het ook met de stem niet meer zo goed vlotten. De een na de ander bleef door persoonlijke omstandigheden weg. De bezetting van het toch al kleine koortje werd geleidelijk aan gereduceerd tot 20 zangers en ten laatste was er in 1872 één persoon (de koster-cantor-organist-dirigent) die vier functies in een persoon verenigde en leiding gaf aan een koor van welgeteld 7 zangers.
1872-1940
1872 - 1940: Het Zanggenootschap St. Caecilia wordt Basilicakoor.
De Hoogeerwaarde heer Deken J. Hoho besloot een nieuw zanggenootschap op te richten dat er na veel strubbelingen uiteindelijk kwam. Er werd een nieuw reglement opgesteld en door de overgebleven zangers en de nieuwe leden ondertekend in 1872. Tot Directeur-Organist werd benoemd de heer Joh. Volders 'coster'. Na diverse reglementswijzigingen en vergaderingen traden per 1 november 1873 de bepalingen van het nieuwe reglement in werking voor het Zanggenootschap St. Cecilia in de parochiale kerk van de H. Bartholomeus te Meerssen. Volgens het kasboek van 1872 bestonden de inkomsten in die tijd voornamelijk uit 'jaarlijks tractement van de kerk', 'opbrengsten der boetes ', 'giften', 'toelage van de Gemeente' en 'opbrengsten der offerbus' . In 1875 telde de koorbezetting 18 zangers, de zogenaamde werkende leden en 18 ereleden. In 1876 bestond het koor uit 30 ereleden en uit 17 werkende leden. Door de ereleden werd in het jaar 1876 aan het zanggenootschap een nieuwe drapeau aangeboden met de tekst 'Zanggenootschap St. Caecilia 1876 te Meerssen'. Dit vaandel wordt nog immer jaarlijks tijdens de Sacramentsprocessie van Meerssen, als postuum eerbetoon en als 'wapenschild' door het Basilicakoor meegedragen.
In de 70-er jaren van de 19e eeuw bleek dat er enige cantores, voorzangers, moesten worden aangesteld om de koster-organist bij te staan. Op werkdagen fungeerde als cantor de heer Michiel Vaessens en 's zondags waren dit de heren Jac Timmermans en Jean Volders. Volgens de annalen werd er 'schoon gezongen'. Op hoge feestdagen werd het orgelspel wel eens gesteund door 'violen, bassen en blaasinstrumenten' en werd het koor soms versterkt met 'andere zangers', zelfs met een tenor die Joods was. Tijdens Hoogtijdagen werd het orgel bespeeld door de zoon van de koster, de heer Alphons Volders. In die tijd begon het koor ook gestadig te groeien. Rond de eeuwwisseling werd de koster-organist Joh. Volders op hoge leeftijd gepensioneerd.
In 1901 werd de heer Jacq. Timmermans benoemd tot dirigent en organist. Onder zijn leiding werd voor het eerst een knapenkoor gevormd, dat vooral met Kerstmis de beminde gelovige kerkgangers tot tranen toe beroerde door hun prachtige gezang. Het ledental bleef rond de twintiger jaren van de vorige eeuw schommelen rond een 20-tal mannen en een 6-tal jongens. Als cantor was inmiddels aangesteld de heer Jos Timmermans.
In 1936 werd de oude Proosdij afgebroken waardoor de kerk kon worden vergroot. Het vergrote oksaal bood toen ook meer plaats voor het zangkoor. In 1938 trad een gedeelte van Meerssens Mannenkoor toe tot het kerkkoor, zodat het ledental van het kerkkoor steeg tot 42 zingende leden. Intussen was de heer Max Celis benoemd tot Directeur-Organist.
De kerk werd in 1938 verheven tot Basilica Minor met als bijkomstig gevolg dat aan het voormalige zanggenootschap St. Caecilia dan ook de naam Basilicakoor werd toegewezen.
1940-1955
1940 - 1955: Oprichting Meerssener Nachtegalen.
Op verzoek van Max Celis nam kapelaan Huib Voncken in 1940 de leiding over. De heer Max Celis bleef wel vaste organist van de Basiliek. Onder leiding van kapelaan Voncken groeide het knapenkoor, dat een belangrijke plaats innam bij de bezetting van het groot Basilicakoor, uit tot 35 jongens met 'geschoolde' zangopleiding.
In 1941 werd het knapenkoor officieel gepresenteerd en kreeg het de naam 'de Meerssener Nachtegalen'. Alvorens 'nachtegaal' te worden kreeg men eerst een opleiding, die begon vanaf de derde klas lagere school, waarbij de beginnelingen allereerst werden ingedeeld bij de 'mussen'. Na met goed gevolg de interne beginnersopleiding te hebben doorlopen werd men na een jaar 'vink' en daarna – wanneer de jongen het vereiste zang- en koorniveau had bereikt - werd hij tot 'nachtegaal' bevorderd, waarbij de ‘officiële’ installatie meestal plaatsvond tijdens de ouderavond.
De prestaties van het hele koor stegen vanaf die tijd tot ongekende hoogten. De Meerssener Nachtegalen waren destijds in de regio en verre omtrek een begrip!
De opluistering van erediensten met meerstemmige missen van onder andere Refice, Strategier, Andriessen en Palestrina volgden elkaar destijds in snel tempo op. Er werden tevens erediensten opgeluisterd en uitvoeringen verzorgd buiten de parochie. Buitenkerkelijke hoogtepunten waren o.a. de uitvoering van het 8-stemmige Te Deum van Andriessen met het Stedelijk Orkest te Maastricht. Daarna volgden nog diverse uitvoeringen in o.a. Groningen, Alkmaar, Brussel en Leuven en regelmatig werd geconcerteerd voor de radio in Hilversum en in Hasselt .
Een uniek hoogtepunt vormde wel de opluistering van Andriessens’ 'Lauda Sion Mis' in de Nicolaaskerk te Amsterdam. Een gebeurtenis die het voortbestaan van het jongenskoor ‘de Meerssener Nachtegalen’ bijna noodlottig werd. Immers was deze opluistering de bijzondere aanleiding tot de benoeming van de destijdse dirigent kapelaan Voncken tot Directeur van de Nederlandse Rooms-Katholieke Kerkmuziekschool te Utrecht in 1954. Weliswaar resulteerde dit in een bescheiden tijdelijke neergang doch door het energieke doorzettingsvermogen en vakmanschap van de weer opnieuw tot Algemeen Directeur benoemde heer Max Celis bleef het koor op het gewenste peil. Als assistent-begeleider fungeerde de heer G. Quadflieg uit Maastricht, die ook tijdens meerstemmige missen de begeleiding op het orgel verzorgde.
De opluistering in de Kathedrale kerk van Utrecht van de Missa Dies Sanctificatus van Palestrina zorgde hernieuwd voor succes, evenals de uitvoering van het z.g. Kleinkoor op het Internationale Muziekfeest in het Koninklijk Conservatorium in Luik, welke door de Belgische televisie uitgezonden werd.
Een jaarlijks hoogtepunt voor het Basilicakoor vormt de deelname aan het Sacramentsoctaaf.
Sacramentsdag (Hoogfeest van het heilig lichaam en bloed van Christus), in het Nederlands ook wel het Hoogfeest van het Allerheiligst Sacrament genoemd, is een hoogfeest binnen de Katholieke Kerk dat valt op de tweede donderdag na Pinksteren.
Op dit feest wordt gevierd dat Jezus Christus zichzelf onder de gedaante van brood en wijn aan de gelovigen wil geven als voedsel en voortdurend onder de mensen wil blijven door middel van zijn waarachtige tegenwoordigheid in de geconsacreerde offergaven. De eerbied die in de Katholieke Kerk voor de geconsacreerde heilige Hostie bestaat, wordt op deze feestdag tot uitdrukking gebracht.
1955-1965
1955 - 1965: Viering van het 80-jarig jubileum.
De bezetting van het koor rond 1955 bestond uit 35 'nachtegalen' en uit 50 mannelijke zangers. Tevens waren er structureel een 20-tal jongens in opleiding.
Aangezien op het vaandel van het zangkoor het jaartal 1876 stond vermeld en het bestuur in die tijd nog niet over alle informatie en archiefstukken beschikte, ging men er van uit dat het koor ook in dat jaar was opgericht en werd in 1956 een groots opgezet 80-jarig jubileum gevierd. Het Proosdijpark werd omgetoverd tot een sprookjesachtig verlichte tuin, waarin een grote kiosk geplaatst werd. Tijdens dit jubileum, dat twee weken achter elkaar duurde, traden o.a. de Maastrichter Staar, het groot Harmonie-Orkest der Oranje-Nassau Mijnen, Mannenkoor David uit Spekholzerheide, Fanfare Concordia uit Ulestraten, Harmonie St.Agnes uit Bunde, het St.Gregoriuskoor uit Borgharen, het Kathedrale koor uit Utrecht, Harmonie Rothem, de Koninklijke Harmonie van Heer, het pas opgerichte koor van de nieuwe St. Joseph Arbeider-parochie en uiteraard de eigen harmonie van Meerssen op. Over deze prachtige, succesvolle en uiterst memorabele festiviteiten werd nog lang nagepraat.
In juli 1957 volgde een drie-daagse koorreis met concertuitvoeringen naar het Kneipp-Kurort Camberg in Taunus. Een zeer geslaagde reis. De Duitse pers was zeer lovend en had het over 'Glanzleistungen Holländischer Sänger' en 'ein erlesener Genuss' en 'Das Lied als Brűcke von Mensch zu Mensch'.
In 1959 werd door de Harmonie Meerssen en het Basilicakoor een groot Muziekfestival georganiseerd in de grote feesttent in het Proosdijpark. Hier traden ook veel bekende Harmonieën en Fanfares op alsmede de Maastrichter Staar. Een zeer geslaagd festival voor de Harmonie Meerssen en het Basilica-koor. Eveneens werd er dat jaar weer een concertreis georganiseerd naar Camberg. Op 26 december 1959 werd de plechtige Hoogmis van 2e Kerstdag opgeluisterd en uitgezonden via de KRO. In 1960 werden er weer diverse opluisteringen verzorgd door het Basilicakoor. Ook werd er dit jaar weer een concertreis naar Ahrweiler in Duitsland georganiseerd. De Duitse pers was weer vol lof over de 'Niederländische Sänger'. In het najaar verzorgden de Meerssener Nachtegalen ook diverse concerten in binnen- en buitenland, alsmede radio-opnamen voor de Radio Omroep Zuid in Maastricht. Directeur Max Celis kon als dirigent meer tijd besteden aan het koor omdat tijdens de repetities en bij opluisteringen het Basilicakoor werd begeleid door kapelaan M. Waltmans, de opvolger van kapelaan Desaive. 
Begin 60-er jaren werd de roep om nieuwe koorzangers, mannen en jongens, vaker geuit.
Het was n.l. moeilijker geworden nieuwe leden te werven daar Meerssen gesplitst was in 2 parochies, n.l. de parochie H. Bartholomeus en de nieuwe parochie in Meerssen West, St. Joseph Arbeider. In laatstgenoemde parochie was ook een nieuw gemengd kerkkoor geformeerd, onder leiding van Paul Scheffers, oud koorlid van het Basilicakoor en destijds hoofd der Lagere School in de nieuwe parochie van Meerssen-West.
In 1961 bracht het Basilicakoor wederom een bezoek aan kapelaan Voncken in Utrecht bij gelegenheid van zijn 25-jarig priester-jubileum.
Na het vertrek van kapelaan M. Waltmans werd diens broer R. Waltmans in 1964 benoemd tot organist van de Basiliek van Meerssen en begeleider van het Basilicakoor.
In dat jaar werd ook de 'Krönungs Messe'van W.A. Mozart gezongen in de kerk van de H. Martinus-parochie van Beek, alwaar Huib Voncken was benoemd tot pastoor.
1965-1987
1965 - 1987: Basilicakoor wordt 'gemengd Basilicakoor' in 1968.
Door diverse omstandigheden begon het ledental rond 1965 ernstig af te nemen. Niet alleen bij de mannen, maar ook bij de Meerssener Nachtegalen. Er was geen 'Nachwuchs' meer.
De heer Max Celis kreeg in 1966 op eigen verzoek eervol ontslag en kapelaan Rongen nam de directie op zich. Het knapenkoor de 'Meerssener Nachtegalen' werd in 1966 ontbonden en er restte nog maar een klein groepje mannen !
Zoals elke vereniging heeft ook het zangkoor naast hoogtepunten zijn dieptepunten gekend en in 1967 was van dit laatste helaas sprake.
Maar als de nood het hoogst is, is meestal de redding nabij. Zo was dit ook het geval bij het Basilicakoor.
In 1967 werd door enkele oud zangers actie ondernomen, daar zulke prachtige zangtraditie in de Basiliek niet verloren mocht gaan. Dit resulteerde in de aanstelling van een nieuwe directeur/dirigent, de heer Jo Düsseldorp, bekend pianist van het LSO en muziekleraar met als begeleider organist Rob Waltmans. Al snel groeide het koor weer naar 20 jonge mannen, waarvan diversen hun zangopleiding reeds hadden genoten bij de Meerssener Nachtegalen. Doch om 4 en 6 stemmige kerkmuziek uit te kunnen voeren, diende er weer een knapenkoor te worden geformeerd.
Aangezien de heroprichting van een knapenkoor niet meer mogelijk was, werden diverse vrouwen benaderd hetgeen in 1968 resulteerde in de totstandkoming van een 'nieuw' gemengd Basilicakoor, voortaan bestaande uit dames en heren.
Doordat het koor onder zeer vakkundige leiding stond en er een goede potentie was, steeg de kwaliteit van de uit te voeren muziek naar grote hoogten. Dit resulteerde in 1975 tot het uitbrengen van een LP, welke in de kapel van Rolduc werd opgenomen. Op deze LP werden uitgevoerd: de 'Missa Hercules Dux Ferrariae' van Josquin des Prez, 'Messe de Minuit' van Antoine Charpentier en het mottet 'Dies Sanctificatus' van Giovanni P. da Palestrina.
De 'Messe de Minuit' wordt nu nog regelmatig met Kerstmis opgeluisterd. In deze periode werd ook de prachtige Pastoral-Messe van Anton Diabelli ingestudeerd. Deze moeilijke en fraaie mis werd diverse malen met Kerstmis gezongen.
1987-1997
1987 - 1997: De Schola krijgt extra aandacht.
Begin jaren tachtig begon het aantal leden weer terug te lopen en was het opnieuw moeilijk om nieuwe zangers te werven. Het aantal leden liep terug naar 28 zangers, waarvan 12 mannen en 16 vrouwen. Daarbij kwam ook nog eens het noodgedwongen terugtreden van de directeur J. Düsseldorp, die om gezondheidsredenen moest stoppen.
In 1987 werd een nieuwe jonge enthousiaste dirigent, de heer Sjef Streukens, benoemd. Er kwam een nieuw 'jong' bestuur en het ledental begon langzaam weer te groeien naar 34 leden. Enkele nieuwe missen werden ingestudeerd.
Aangezien de reparatie- en restauratiekosten van het grote orgel te groot waren werd er een nieuw klein koororgel geplaatst in de kerk aan de zijkant bij het H. Barbara-altaar waar het koor en de schola voorlopig hun vaste 'staanplaats' kregen. Doch de koorleden wilden weer graag terug naar het oksaal. In 1991, bij de ingebruikneming van het nieuwe grote orgel, kon het koor weer plaatsnemen op het oksaal achter in de kerk
In 1989 werd het 25 jarig jubileum van Rob Waltmans als organist van de Basiliek gevierd en werd hij pauselijk onderscheiden met de onderscheiding 'Pro Ecclesia et Pontifice'.
Het 25 jarig jubileum van het 'gemengd Basilicakoor Meerssen' werd in 1993 gevierd met het opluisteren van diverse H. Missen door gastkoren uit het dekenaat alsmede de opluistering met de 'Krönungs Messe' van W.A. Mozart tijdens de jubileummis op zaterdag 23 november 1993, waarna een drukbezochte receptie en feestavond volgden in gemeenschapshuis de Stip. Een van de hoogtepunten onder leiding van Sjef Streukens was de concertreis naar de Dom van Keulen, waar het koor de expressionistische 'Missa Exaudi Nos' van de Belgische componist Arthur Meulemans (1884-1966) opluisterde.
Onder leiding van Sjef Streukens werd extra aandacht besteed aan de Schola van het Basilicakoor, die de gregoriaanse gezangen verzorgde tijdens de Hoogmis en op kerkelijke feestdagen. Hierdoor werd de Basiliek een van de weinige kerken in Zuid Limburg waar nog een Hoogmis gehouden wordt met gregoriaans zang!
In 1996 verliet Sjef Streukens het Basilicakoor wegens benoeming tot hoofdorganist elders.
Organist Rob Waltmans nam enkele maanden de leiding van het koor op zich totdat er een nieuwe dirigent benoemd was.
1997-heden
1997 - heden.
Per 1 januari 1997 kwam de leiding van het gemengd Basilicakoor en de schola in handen van dirigente Claudia Kranen. Organist van de Basiliek en vaste begeleider van het Basilicakoor bleef de heer Rob Waltmans.
Onder de bezielende en deskundige leiding van Claudia Kranen en met permanente begeleiding van de internationaal bekende organist Rob Waltmans heeft het Basilicakoor door zijn zang en presentatie een bepaalde faam in de regio verworven. De activiteiten van het koor vinden hun weerklank in uitgebreid kerkbezoek, hoge kijkcijfers bij de tv-uitzendingen en waardering door andere koren.
Het gemengd Basilicakoor Meerssen bestond in 2008 veertig jaar en dit werd gevierd met optredens tijden de Eucharistievieringen van enkele gastkoren uit Bunde, Maastricht Meerssen-West en Valkenburg. Het koor zelf verzorgde een druk bezocht concert in de Basiliek op zondagavond 26 oktober 2008 en de opluistering met de 'Krönungs Messe' (met solisten) van W. A. Mozart tijdens de Jubileum-mis op zaterdag 22 november 2008. Daarna werd er een receptie gehouden waarna het jubileumjaar met een feestavond werd afgesloten. In 2018 werd het 50-jarig koorjubileum gevierd.
In de achterliggende jaren mocht het Basilicakoor zeer veel H. Missen opluisteren.
Genoemd worden kunnen o.a. diverse hoogtepunten:
diverse keren zong het Basilicakoor de Krönungsmesse met solisten, de H. Mis van Eberlin met pauken en trompetten, de H. Mis van Monnikendam met trombones en trompetten, (vaak b.g.v. een jubileum), het 40-jarig jubileumconcert in 2008 met strijkkwintet, de kerstconcerten, 1e Mis van kapelaan Roderick van Attekum. Van 2014 t/m 2018 verleende het Basilicakoor medewerking aan de opluistering van H. Missen welke rechtstreeks op televisie (NPO2) werden uitgezonden. Jaarlijkse deelname aan het sacramentsoctaaf en - processie. Tevens ondernam het Basilicakoor in de achterliggende decennia diverse koorreizen o.a. naar Weert en Thorn, naar Montzen, Hasselt, Roermond, Tongeren, Genhout en naar Luxemburg.
Het koor bestaat in 2019 uit 40 leden/zangers.
Het Basilicakoor blijkt en blijft voor menige kerkbezoeker een boeiend en inspirerend koor met een uiterst kundige directie en begeleiding en met gemotiveerde zangers waardoor er een grote keuze aan repertoire en daardoor variatie mogelijk is . Het Basilicakoor Meerssen mag zich erover verheugen in een prachtige Basiliek te kunnen zingen, een kerk met een rijke historie en uitstraling.
Wil het Basilicakoor evenwel het voor menigeen aansprekende niveau blijven behouden, dan zullen er regelmatig nieuwe jongere zangers en zangeressen het koor moeten gaan versterken! Alleen dan kan de rijke religieuze zangcultuur in de Basiliek van Meerssen, waar zo vele Meerssenaren trots op zijn, ook behouden blijven voor de komende generatie!
Basilicakoor 2019
CV/JW/webteam
| voorzitter | |||
| Anke Segers: | secretaris | 06-47456159 | |
| Irmgard Roebroeks: | penningmeester | ||
| Mariette Cobben: | lid | 043-3647020 | |
| Jan Lamers: | lid | ||
| www.basilicakoor.nl |  |
Proostenkelder
Markt 23
Meerssen
Wanneer u vragen heeft kunt u contact opnemen met de hieronder genoemde contactpersonen.
| Bestuur: |
Voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Leden: |
|
Muzikale leiding: |
Dirigent: Organist: |
| Web-team: |
AnneMiek Dankbaar Erik Zeelen |
U kunt ook onze FAQ pagina bezoeken waar we een overzicht hebben staan van veel gestelde vragen en de antwoorden.
Copyright © 2024 Basilicakoor Meerssen. Alle rechten voorbehouden.